“Ik zie je lopen, ik ken je niet; ik zie je schoenen, het kind in je armen; ik zie het leven dat je verliet; ik zie je kilometers oorlog, verbeten hoop op je gezicht; ik ken je niet maar je grijpt me… ik wil nooit mijn ogen dicht !”(*)
Vluchtelingen, asielzoekers en ontheemden zijn de afgelopen jaren een hot topic geworden in het politieke en maatschappelijke debat, zeker nu het aantal ‘oorlogsbrandhaarden’ in de wereld toeneemt, waardoor mensen op de vlucht moeten. Het zet enorm veel druk, zowel op de vluchtende mensen als op de landen van melk en honing die vrezen overspoeld te worden; ik onderschat het probleem niet maar angst is een slechte raadgever… en toch blijkt angst meester te worden in de eenentwintigste eeuw: het wordt ons vooral aangepraat. De abstractie in het polariserend debat daarover gaat soms ten koste van de menselijkheid: vluchtelingen zijn dan vaak ook slachtoffer van uitbuiting door mensensmokkelaars... mishandeling... en gedwongen terugkeer, zelfs als de dood hen wacht in hun ‘thuisland’.
Vluchtelingen en asielzoekers zijn geen oorlogsstokers… zij zijn wel oorlogsslachtoffers.
Vluchtelingen en asielzoekers zijnhun huis, have en goed kwijt, en moeten op zoek naar een nieuwe thuis.
Vluchtelingen en asielzoekers weten datze alles kwijt zijn, maar weten niet wat ze in de plaats zullen vinden.
Vluchtelingen en asielzoekers worden uit hun land weggejaagd… maar tijdens hun vlucht ook opgejaagd.
Vluchtelingen en asielzoekers vormen geen gevaarlijk probleem, zij hebben een groot probleem!
Vluchtelingen en asielzoekers zijn geen misdadigers, terwijl zij soms als criminelen behandeld worden.
Vluchtelingen en asielzoekers zijn kwetsbaar omdat ze afhankelijk zijn van hulp; zij worden vaak nog meer gekwetst.
Vluchtelingen en asielzoekers lopen gevaar en worden blootgesteld aan grote risico’s.
Refugees, vlugtelinge, rifugiati, bizhentsiv, réfugiés, plitim, pangungsi, wakimbizi, refugiados, Flüchtlinge
Gebogen onder een gewicht dat je soms kunt zien en soms ook niet,
zwoegen ze door modder of woestijnzand, ineengedoken, hongerig,
zwijgzame mannen in dikke jassen gekleed voor alle seizoenen, oude vrouwen met gerimpelde gezichten,
die iets dragen, een baby, een lamp – als souvenir – of een laatste stuk brood.
Dit kan Gaza zijn, of Polen in september ‘39, Frankrijk acht maanden later,
Thüringen in ‘45, Somalië nu of Afghanistan, Myanmar, Zuid- Soedan of Syrië.
Altijd is er een kar, of ten minste een kinderwagen gevuld met ‘schatten’:
een donsdeken, een zilveren beker en de snel vervangende geur van thuis,
een auto zonder benzine achtergelaten in een greppel, een paard (zal gauw worden opgegeven),
sneeuw, veel sneeuw, te veel sneeuw, te veel zon, te veel regen,
en die karakteristieke buiging als in de richting van een andere, betere planeet
met minder ambitieuze generaals, minder geweren, minder sneeuw, minder wind, minder geschiedenis.
Helaas, zo’n planeet bestaat niet, alleen die buiging.
Met schuifelende voeten gaan ze langzaam, heel langzaam
naar het land Nergens, naar de stad Niemand... over de rivier Nooit.(**)
De ‘rijke landen’ voelen zich bedreigd – ook al zijn zij soms mee verantwoordelijk voor het op de vlucht jagen van hele bevolkingsgroepen (bvb door wapenleveringen); zij voeden de angst bij hun eigen bevolking om grenzen te kunnen sluiten en ‘het bouwen van muren’ te kunnen verantwoorden. Sommigen praten over vluchtelingen als ongewenste individuen, misdadigers en profiteurs – nakomelingen van ‘barbaren’ met ongewone kenmerken – die ‘onze beschaving’ dreigen te vernietigen, ook al is de zogenaamde ‘identiteit’ van vele Westerse landen zelf opgebouwd door eeuwen van oorlogen, kolonisatie, onderdrukking en immigratie. Er wordt ons door discriminerende populisten voorgehouden dat, als die kwalijke inwijkelingen zich met ons vermengen, ons een degeneratie van ons ‘ras’ te wachten staat, met uitbuiting en marginalisatie als gevolg. Reeds in de jaren dertig van vorige eeuw zorgde die propaganda voor een fanatiek nationalisme met een tweede wereldoorlog als gevolg. We weten welk volk toen gediscrimineerd werd en als zondebok op de vlucht moest gaan tegen uitroeiing. Vandaag wordt – vooral door extreem rechts – hetzelfde narratief verkocht en veel mensen slikken het neo-fascisme blijkbaar als zoete koek; ondertussen blijven veel ontheemde mensen, die tegen hun wil op de dool zijn, letterlijk in de kou staan… of worden zelfs het slachtoffer van genocide.
De 21° eeuw zou wel eens de geschiedenis kunnen ingaan als ‘de eeuw van de ontmenselijking’.
10 feiten over vluchtelingen
Het migratiedebat wordt vaak omgeven door foutieve beeldvorming en een gebrek aan feiten.
UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, zet een tiental belangrijke feiten over vluchtelingen op een rij – voor een op feiten gebaseerde discussie:
– 1% van de mensheid (82,4 miljoen in 2020) is op de vlucht als gevolg van conflict, vervolging, geweld en mensenrechtenschendingen.
– 2/3 van de vluchtelingen komt vooral uit 5 landen: Syrië, Venezuela, Afghanistan, Zuid-Soedan en Myanmar. (2020)
– 3 op de 4 vluchtelingen bevindt zich in een buurland.
– 48 miljoen mensen zijn binnen eigen land op de vlucht: in Colombië, Syrië en de ‘Democratische’ Republiek Congo. (2020). Vandaag ook in Gaza – het Midden Oosten.
– Het aantal vluchtelingen dat Europa kan/mag bereiken is gedaald.
– 3 op de 4 vluchtelingen zit vast in langdurige crises (vb. de Afghaanse vluchtelingensituatie is zijn vijfde decennium ingegaan).
– In meer dan 95% van de hervestigingsbehoeften is niet voorzien.
– 42% van alle mensen op de vlucht (34,5 miljoen) zijn kinderen. (een miljoen kinderen is zelfs als vluchteling geboren).
– De meeste vluchtelingen wonen in stedelijke gebieden (hoewel kampen bedoeld zijn als tijdelijke oplossing in noodsituaties, brengen veel vluchtelingen nog steeds tientallen jaren door in tijdelijke onderkomens vanwege het gebrek aan alternatieve oplossingen).
– Volgens het ‘Vluchtelingenverdrag’ (‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’) is het nooit een misdaad om asiel aan te vragen (ook niet voor mensen die de stempel ‘illegaal’ dragen).
...”Er zijn te veel vluchtelingen!” zeggen mensen... … Zijn er niet te weinig mensen? denken vluchtelingen…
______________________________________Fantastoricus__________
(*) Merel Morre
(**) Adam Zagajewski (Polen/VS °1945). Uit: Hoop – gedichten over grenzen, Amnesty International & Bekking 2016, vert. Daan Bronkhorst)
meer op fantastoricus.strikingly.com (fantastoricus.mystrikingly.com op mobieltjes) of facebook van Raphaël Snoeck
reageren kan ook op raphaelsnoeck@skynet.be
