Hij voelde zich verongelijkt omdat hij voor zijn zestiende verjaardag geen motorfiets kreeg van zijn ouders. Hij ‘gooide’ zijn klacht naar mij – als vriend van de familie: “Ik zou er nochtans heel blij mee zijn, zij weten dat. Willen mijn ouders dan niet dat ik gelukkig ben? En dan zeggen zij nog dat ik te jong ben en dat ze me willen beschermen, want dat is de taak die God hen gegeven heeft. Die god zou zich beter met zijn eigen zaken bemoeien, want hij maakt er nu wel een potje vanin de wereld van vandaag!” Best heftig, maar de opspelende hormonen van de puberteit lieten zich natuurlijk gelden.
Nu ja, een tegensprekende respons kan een puber niet sussen, integendeel. Maar hij verdiende wel een antwoord: over gelukkig zijn had ik onlangs een tekstje gelezen dat mij aansprak. Maar eerst wou ik het toch even over die god hebben. Mijn mening is natuurlijk - om het toepasselijk te zeggen - geen evangelie, maar ik probeer daar toch altijd eerlijk in te zijn.
Je kan ‘God’ – als je er al in gelooft – niet de schuld geven van alles wat er mis gaat in de wereld. De verantwoordelijkheid ligt niet daar, maar bij de mensen zelf (de vrije wil, weet je wel?). In naam van hun god begaan mensen de gruwelijkste misdaden (‘gott mit uns’) ook al is die god – volgens mij althans – door de mens ‘geschapen’, en niet andersom. Het is als een metafoor die antwoord geeft op alle moeilijke existentiële vragen, hoe ondoorgrondelijk ook: duidelijk de aard van het beestje .
Het is wel in tegenstrijd met het zogenoemd barmhartig en rechtvaardig godsconcept dat het geloof in die ‘Heiland’ door mensen als excuus misbruikt wordt om andere mensen de ‘duivel’ aan te doen. Het is genoegzaam beschreven: ‘l’enfer c’est les autres’, ‘homo homini lupus’: meestal is de vijand van de mens een ander mens; en soms is de mens zelf zijn eigen grootste vijand.
God krijgt in meer dan één fictief mythisch epos een hoofdrol, maar dan eentje die je in ‘t echt nooit te horen of te zien zal krijgen. Ik zou er dus ook niet op rekenen dat hij orde op zaken zal stellen, maar anderzijds kan je dat ‘opperwezen’ dan ook niet alle schuld in de schoenen schuiven voor de destructieve krachten in de wereld: dat is een taak waar de mens zich trouwens met verve aan wijdt.
Om al deze redenen heeft het geen zin om je af te vragen waarom god niets doet om de genocide in Gaza of de oorlog in Oekraïne te stoppen, of waarom hij het klimaat zo laat ontsporen – laat staan dat de mens hem de kans zou geven om zich daarmee te bemoeien ?!
Denk je dan dat ‘Hij’ kan bijdragen tot je geluk? Ik zou het je zeker gunnen, maar ik betwijfel het ten zeerste! Hoewel: sommigen mensen beweren dat geloof zelfs bergen verzet !? Soit: bonne chance!
Wordt gelukkig zijn – wat dat ook mag betekenen – ahw meer en meer een uitzondering? Het lijkt wel een privilege geworden dat voor steeds minderen is weggelegd. Maar wat is dat nu… dat geluk? Je zou kunnen spreken van een gelukssyndroom: wordt er niet te veel van verwacht?
En is het altijd wel terecht om te klagen en ons ongelukkig te voelen op momenten dat we onze zin niet krijgen?
(*) ‘Als je vanmorgen wakker bent geworden en je niet ziek bent, dan ben je gelukkiger dan miljoenen mensen die in de komende dagen zullen sterven omdat ze geen hulp (kunnen) krijgen.
Als je nooit oorlog, eenzaamheid, honger of het lijden van gewonden hebt meegemaakt dan ben je gelukkiger dan 500 miljoen mensen in de wereld.
Als je ergens naartoe kunt zonder je bedreigd te voelen, zonder gearresteerd of gedood te worden, dan ben je gelukkiger dan 3 miljard mensen in de wereld.
Als je eten in de koelkast hebt liggen, gekleed bent , een dak boven je hoofd hebt en een bed om in te slapen, dan ben je rijker dan 75% van de bewoners van onze planeet.
Als je een bankrekening hebt eneen beetje geld in je portefeuille, dan ben je bij de 8% rijkste mensen op aarde.’
Misschien is het toch goed om even na te denken voor we zeggen dat onze ouders ons niet gelukkig willen zien (met of zonder brommertje ;-)) )… en het is denkelijk wel een privilege om te kunnen en mogen leven in een land van melk en honing… met of zonder god.
________________________________________Fantastoricus________
afbeelding: ‘Cleaning the drapes’:deze collage maakt deel uit van de reeks Bringing the war homevan Martha Rosler, waarin ze foto’s van Timemagazine mixte met deze van het magazine House Beautiful. Het vormde niet enkel een aanklacht tegen de Vietnam-oorlog zelf, maar (misschien een eerste) aanklacht tegen de mediatisering van deze oorlog, en het effect dat dit heeft op de beleving ervan, zowel op het slagveld als op het thuisfront.
(*) uit De Druivelaar 2024
meer op fantastoricus.strikingly.com of facebook van Raphaël Snoeck
reageren kan ook op raphaelsnoeck@skynet.be
