What’s in a word? “Kunst is een krachtige manier om onszelf aanwezig te maken. Op dat blad, op dat canvas of in die sculptuur drukken we iets wezenlijks van onszelf uit en we zouden erg misnoegd zijn mocht dat verdwijnen zodra we dood zijn. In die zin bevechten kunstenaars toch altijd het hele idee van sterfelijkheid en hopen ze een manier te vinden om hun bezoek aan deze planeet te verlengen”.
Deze uitspraak is van André Aciman* – hij is even oud/jong als ik.
Pablo Picasso: “kunst wist het stof van het dagelijks leven van onze ziel.”
Francis Bacon: “de taak van de kunstenaar is om het geheim te verdiepen.”
Martin Bril** geeft het woord kunst een wel zeer filosofische betekenis:
“wat we willen: momenten van helderheid, of beter nog: van grote klaarheid
schaars zijn die momenten en ook nog goed verborgen
zoeken heeft dus nauwelijks zin, maar vinden wel
de kunst is zo te leven dat het je overkomt “.
Hoe beroert een kunstenaar – een kunstwerk – ons? Een zanger probeerde in een lied uit te drukken wat kunst met ons doet door het te vergelijken met het effect dat een aantrekkelijke vrouw – of man – op ons heeft, via omschrijvingen zoals beautiful, sensual, surprising, confronting, wild, full of fire, mysterious, dangerous, passionate, tender… Dat sprak mij wel aan want want het past eigenlijk ook nogal bij mijn eigen kijk op die dingen: kunst kan zich voor mij onderscheiden door de mate waarin het die intense gevoelens oproept; het mag best confronterend zijn en ‘aantrekkelijk’ hoeft niet altijd ‘mooi’ te betekenen. Het kan soms zelfs voor ‘vuurwerk’ zorgen… alles is beter dan onverschilligheid.
Dit is misschien wat kunst voor mij zo mooi maar ook (on)rechtvaardig maakt: wat telt is de beleving van de kunstenaar bij het toewerken naar het eindresultaat en, als het tentoongesteld wordt, de confrontatie met – en de reactie van – de toeschouwer. Het is fijn als daarbij een soort symbiose plaatsgrijpt.
Soms is de artiest ahw de tegenpool van zijn kunstwerk. Zo ken ik een zwaarmoedig man die vrolijke beelden sculpteert... en heeft een blijmoedige schilder nog nooit een glimlach ‘geportretteerd’. Aan dat zoeken naar evenwicht kan – denk ik dan – geen enkele therapie tippen.
Toegegeven: ik ben denkelijk geen meester in grote deugden... zoals kunst er misschien één is. Tja, wat kan ik daar nu meer over zeggen? Ik ga in al die ‘dingen’ – zoals ik al altijd deed – vooral op mijn intuïtie en mijn gevoel af: ik kan verrukt zijn door kunstwerkjes die door anderen als alledaags worden beschouwd, terwijl sommige zogeheten meesterwerken mij niet echt kunnen bekoren, ongeacht het soms opgefokte prijskaartje. Ik kan het niet verklaren en voel ook niet de behoefte om dat te doen.
Op die manier onbevooroordeeld naar kunst kijken maakt ons vrij: de vrijheid hoort de kunstenaar toe... maar ook de toeschouwer.
Let’s keep up the good vibes ! Art can save us !
__________________________________________Fantastoricus__________
afbeelding: De Italiaanse kunstenaar, architect en uitvinder Leonardo da Vinci was één van de belangrijkste kunstenaars uit de Renaissance en de ‘onsterfelijke’ schilder van het beroemdste en best bewaakte schilderij ter wereld, de 'Mona Lisa'.
*deze Amerikaanse schrijver met Joodse roots werd bekend met ‘Call me by your name’(2007) over de zomerliefde van twee jongemannen aan de Rivièra, in 2017 verfilmd. James Ivory won een Oscar voor het scenario op basis van de roman.
** Marten W. (Martin) Bril (Utrecht, 21 oktober 1959 – Amsterdam, 22 april 2009) was een Nederlandse schrijver, columnist en dichter.
meer op de blog fantastoricus.strikingly.com of facebook van Raphaël Snoeck
reageren kan ook op raphaelsnoeck@skynet.be
