Het gaat bij het vertellen van verhalen op deze blog niet uitsluitend over “les choses de la vie” van Raphaël maar het is de Fantastoricus, zijn alter ego, die hier ongeremd omgaat met ideeën, gevoelens, meningen of vertelsels die al lang sluimeren in zijn onderbewuste als ‘proberende’ schrijver. Het is zoals een romanschrijver die zijn personages niet ‘letterlijk’ uit de werkelijkheid van zijn eigen leven haalt, maar zijn denkbeelden, fantasie èn ervaringen samenbrengt, en die koppelt aan verdere verbeelding zonder verantwoording te moeten afleggen over werkelijkheid of fantasie… het kunnen/mogen loslaten van elk compromis. Het is wel onmiskenbaar dat in veel gevallen de werkelijkheid de fantasie overtreft.
Ik hoorde Hugo Claus op een keer in Hotsy Totsy zeggen: “men noemde mij vroeger wel eens een fantast maar sinds ik ‘het’ neerschrijf ben ik blijkbaar een schrijver geworden”. Precies daarom is de Fantastoricus destijds in het leven geroepen: voor de absolute vrijheid van gedachten en van het schrijven (zonder mij te willen vergelijken met Claus natuurlijk).
Fantastoricus: een stukje historie koppelen aan fantasie... dat was van in het begin de bedoeling; langzaamaan is op die manier een nieuwe, zuivere en vrije manier van – zeg maar – filosoferen ontstaan... ahw luidop denken. Verhalen brengen blijft wel het belangrijkste middel èn doel. Het zelf verzinnen van een nieuw verhaal wordt steeds belangrijker maar vooral historische verhalen liggen mij nauw aan het hart. “The story goes” kondigt oude of obscure verhalen aan – zeg maar legenden waarbij de geschiedkundige waarheid nog moeilijk te achterhalen is. Toch bevatten overgeleverde vertelsels vaak een kern van waarheid. JJ Rousseau zei het zo: “aan geschiedkunde doen is tussen alle leugens op zoek gaan naar die welke het best op de waarheid gelijken”. En… hoezeer geschiedenis mij ook boeit, ik heb niet de pretentie een master-historicus te zijn.
Niet elke roman of elk gedicht van schrijvers is autobiografisch – dat zou ondraaglijk zijn – maar draagt onmiskenbaar sporen van de persoonlijkheid van de schrijver. Stephen King schreef ‘fantastische’ verhalen, maar geen enkele heeft hij zelf beleefd. Toch komt het er voor sommige schrijvers soms dichtbij. Het zegt vooral iets over die auteur als mens. En dat geldt voor de meeste schrijvers, van Edgar Allan Poe tot Hugo Claus, Van Willem Elsschot tot Paulo Coelho, van Umberto Eco tot Tom Lanoye. (wees gerust, Fantastoricus kent zijn bescheiden plaats).
Het moet niet steeds over ‘grote boeken’ gaan. Ik hou bvb van – en voel mij verwant met – de teksten van Kommil Foo. Als het over de liefde gaat schuwen zij ook de indringendheid niet van de emoties die dat complexe gevoel oproept. Dat betekent niet dat zij alles letterlijk zelf zo beleefd hebben. Het zegt natuurlijk wel iets over de manier waarop het begrip ‘liefde’ hen inspireert, soms blijmoedig maar ook niet altijd op de vrolijkste manier… Het kan natuurlijk ook helpen om van een wonde een pijnloos litteken te maken: na de liefde kan het zelfs een sieraad zijn. En dat gaat op voor heel veel songwriters en dichters, schrijvers… mensen.
Het is wel zo dat de meest gelezen boeken vandaag een groot dramatisch gehalte hebben. Sprookjes met happy end moeten het steeds vaker afleggen tegen de verhalen over tragische levens of liefdes. De duistere kant van het leven blijkt een steeds grotere aantrekkingskracht te hebben – voor schrijvers en lezers – en dat heeft zeker iets met de huidige tijdsgeest te maken; de schrijver van 'nu' geeft zich ook steeds meer bloot en de onderliggende boodschap wordt steeds belangrijker.
De inspiratie van Fantastoricus komt van alle kanten. Voor de 250° verjaardagseditie kwam die trouwens niet zozeer – of alleen – uit het leven en hart van Raphaël maar ook uit een song van Sting en enkele andere schrijfsels van auteurs en mensen die ik bewonder en die nauw aansloten bij een idee dat reeds jaren sluimerde – in dit geval over de liefde. Het begon een hele tijd geleden met enkele gedachten/regels die lang zijn blijven liggen; met schrijven, schrappen, vallen, opstaan en herbeginnen heeft Fantastoricus er jaren over gedaan om dit “gedichtgedacht” af te werken: een bespiegeling over het mysterie, de passie en de tragiek van de liefde... daarbij kan het ook bijna niet anders dan dat er voor meer dan één lezer een stukje herkenbaarheid is.
Het leven bestaat niet uit zwart – wit clichés. Daartussen ligt ook geen grijze zone, maar zijn wel alle kleuren van het leven te vinden. Om die te vinden moet je niet rond het donkere bos heen gaan, maar er dwars doorheen gaan, zodat je het licht weer kan vinden aan de andere kant. Het is allemaal een kwestie van moed en evenwicht.
Dat Fantastoricus de verjaardagstekst vandaag de wereld durfde insturen komt omdat hij er nu volledig achterstaat – als één van de betere dingen die hij ooit geschreven heeft. Het is als iemand die lang aan een schilderij gewerkt heeft tot hij/zij tevreden het penseel neerlegt, een stap achteruit zet en met een tevreden gevoel naar zijn/haar werk kijkt – niet omdat het een zelfportret is maar omdat er op het doek verschenen is wat hij/zij al een hele tijd voor ogen had en uitgegroeid is tot “het is wat het is”. Het is ook het moment waarop hij/zij kan beslissen het tentoon te stellen.
Daarom werkt een schrijfsel van Fantastoricus bevrijdend voor Raphaël èn het bezorgt hem zelfs een moment van geluk, zelfs als het thema van de dag geen joepie-gehalte heeft. En precies daarvoor schrijft de Fantastoricus: hij doet het vooral voor de vreugde van het schrijven… al 250 gelukjes... hij weet ook niet steeds waar het zal uitkomen... het is een heel avontuur... als een reis in zijn hoofd en hart… zonder gedwongen compromis… tot een verhaal dat hij wel wil delen met wie dat ook maar wil. Hij kan alleen maar hopen dat anderen er ook iets aan hebben want laten we wel wezen: een schrijver is blij met lezers. En anders: so what ? Vrijheid is een hoog goed !
Tot zijn grote verbazing zag Fantastoricus deze week in een grafiek dat zijn blog al werd opgepikt in 43 landen: zeer merkwaardig omdat hij hoofdzakelijk schrijft in de taal van de lage landen.
Soms verrast een schrijver hem met een prachtige tekst, een citaat of een boek. Dan is de blog ook een manier om dat te delen en anderen aan te moedigen op zoek te gaan naar diens boeken. Hij vertelt dan ook – waar het kan – iets meer over de schrijver: ere wie ere toekomt. Soms ontstaat er zo een puzzle van geschriften en bedenkingen rond een bepaald thema.
Wij lezen om te weten dat we niet alleen te zijn, we schrijven om te laten weten dat we niet alleen zijn.
____met hartelijke groeten____Raphaël & Fantastoricus Merelbeke 13/09/2019____
meer op de blog fantastoricus.strikingly.com of facebook van Raphaël Snoeck
reageren kan ook op raphaelsnoeck@skynet.be
